Trong thời gian qua, có nhiều bài viết giới thiệu về phương pháp phòng ngừa rủi ro trong mua bán cà phê, cũng như các công cụ làm sao để Nông dân tránh điệp khúc “được mùa mất giá” qua các bài viết của nhiều tác giả.

Tuy nhiên có lẽ cách trình bày mang tính chuyên môn thuật ngữ nhiều quá và làm sao để đưa kiến thức đó vào thực tế thì hầu như chưa có biện pháp một cách rộng khắp cho nên sự ứng dụng không được phổ biến. Hôm nay BBT xin giới thiệu đến bạn đọc bài viết của anh Kinh Vu chia sẻ với các bạn về vấn đề này.

Nguồn gốc mua-bán phòng ngừa rủi ro

Như trong các bài viết trước trong chuyên mục kiến thức về thị trường cà phê, chúng tôi đã giới thiệu, nguồn gốc thị trường trên mạng ngày hôm nay là do chính người nông dân lập nên, vì thế mà một số thuật ngữ cũng mang nguồn gốc của Nông dân, như từ “Hedge” có nghĩa là hàng rào, bờ dậu được tạo ra để ngăn cản những đợt phá hoại không lường trước được từ thú rừng hay thú nuôi của những trang trại khác phá phách mùa màng của mình.

Sau này khi ứng dụng vào thị trường người ta cũng mượn từ ngữ Hedge (phòng ngừa rủi ro) để  mang một ý nghĩa tương tự, cũng nhằm mục đích bảo vệ cái thành quả lao động của mình (chính là sản phẩm) bị mất đi giá trị bởi những biến cố tiêu cực trên thị trường chẳng hạn như được mùa mất giá, đến thời vụ thu hoạch thì mất giá hơn so với khi giáp hạt v.v…

Tư duy về sự rủi ro:

Để dễ hiểu hơn về phương pháp phòng ngừa rủi ro, đã có người cho là nên dùng hình ảnh bảo hiểm để mà ví dụ. Mỗi khi người ta quyết định phòng ngừa rủi ro trên thị trường thì cũng tương tự như đi mua bảo hiểm để tự bảo vệ mình trước những sự kiện ngoài ý muốn xảy đến, bản thân việc mua bảo hiểm không ngăn cản được sự kiện xấu có thể xảy ra, nhưng nếu nó xảy ra thì mình đã được bảo vệ và tác động xấu của nó có thể được giảm thiểu, ứng dụng vào thị trường cà phê, người nông dân có thể tránh được cơn biến động giá sụt quá sâu khi mình cần  bán sản phẩm thực vào bất kỳ lúc nào mình muốn ngay cả khi chưa có sản phẩm.

Đây cũng là tư duy rất khác nhau giữa một công ty có hàng trăm năm lịch sử trong ngành mua bán cà phê mà vẫn còn tồn tại và phát triển so với một công ty chỉ mua hay bán một chiều, đầu cơ thắng lớn, nhưng thực chất cũng chỉ là “mèo mù vớ được cán rán” có thể vớ được rất nhiều lần, nhưng chỉ vài lần vớ hụt là mất cả vốn lẫn lời.

Một phương pháp dùng thị trường kỳ hạn để phòng ngừa rủi ro cho cà phê thực có thể bị hạ giá khi  thu vào những tháng thu hoạch là điều mà nông dân trên thế giới người ta đã làm hàng trăm năm trước, từ cái thời mà những nhà môi giới trên thị trường phải huơ tay, ra dấu, la hét (cry market) để thông báo giá mua bán cho người nhập lệnh mà họ vẫn làm được, nông dân chúng ta hiện nay đang trong thời đại @ thì điều cần thay đổi chỉ là nếp nghĩ mà thôi.

Nông dân phòng ngừa rủi ro thế nào?

Giả sử một người nông dân đang ở vào thời điểm hiện nay là tháng 3/2014, nhận thấy giá đang giao dịch tháng 11/2014 đang là 2010USD, anh ta suy nghĩ, giá ấy hiện nay chỉ để nhìn mà chơi cho vui, chứ đến tháng 11/2014 khi mùa màng thu đã rộ lên thì có lẽ không còn giá đó nữa, anh ta cũng tính toán rằng với mức 2010USD là quá tốt và rồi anh ta ước gì đến tháng 11/2014 cũng còn cái giá đó để cho anh bán cà phê của mình.

Hoặc thêm một ví dụ khác, từ khoảng giữa tháng 7 trở đi Brazil sẽ đi vào mùa đông, thời tiết năm nay rất trắc trở, trong khi Bắc bán cầu thì qua tháng 3 vẫn còn tuyết rơi, Nam bán cầu đất nước Brazil thì đang hạn hán, không lấy gì bảo đảm thời tiết mùa đông Brazil năm nay yên ổn, một cơn lạnh trong tháng 7 có thể khiến cho lượng tồn kho thấp hiện nay lên cơn sốt giá, tuy đang đứng ở tháng 7, ước gì có thể bán được giá như tháng 11 lúc đó.

Với sự thay đổi tư duy, với một chút tìm hiểu, chúng tôi tin nông dân cà phê Việt nam sẽ tránh được nạn phải bán dồn dập hàng thực khi giá thị trường tăng để rồi bị ép giá, thay vào đó, những nông dân lớn Việt nam sẽ bán hàng ảo để bảo vệ cái hàng thực của mình bằng phương pháp rào vườn, rào dậu để chúng ta không còn phải nói câu “ước gì”.

Phương pháp rào vườn

Hàng thực vụ 2014/2015 Thị trường kỳ hạn Kết quả thu được
Hiện đang th. 3/2014 chưa có cà phê; Sản lượng  dự kiến thu 10 tấn tháng 10 tới, nhưng muốn bán giá hiện  nay của tháng 11/2014 đang giao  dịch  là 2010$. Hiện đang đứng ở tháng 3/2014. Ra lệnh bán 10 tấn kỳ hạn tháng 11/2014 giá 2010$ (giá mong muốn đang có)  
Đến tháng 10 hàng thực sẵn sàng; giả sử giá sụt còn 1610$, vẫn bán bình thường. Hiện đang đứng tháng 10/2014 ra lệnh mua vào 10t giá 1610$ tháng 11/2014 Lãi hàng kỳ hạn 2010 – 1610 = 400$/t bù trừ cho sự bán thấp hàng thực
Đến tháng 10 hàng thực sẵn sàng giả sử giá tăng 2410$, vẫn bán bình thường. Hiện đang đứng tháng 10/2014 ra lệnh mua vào 10t giá 2410$ Lỗ hàng kỳ hạn 2010 – 2410 = -400$/t nhưng hàng thực bán giá cao tương đương.

Qua bản trình bày trên, dĩ nhiên chúng ta thấy phương pháp rào dậu không phải là để làm ra thêm tiền, mà chỉ để bảo vệ thành quả những gì chúng ta đã mong ước ở thời điểm chúng ta chưa có hàng để bán. Đối với người không sử dụng phương pháp này, thì anh ta vẫn bán được hàng thực giá 2410$ (nếu giá tăng) mà không phải trả giá, tuy nhiên nếu giá bị sụt giảm xuống 1610$ thì không ai cho anh ấy 400$/tấn để bù cho sự thiệt thòi, bởi kỳ thực là chúng ta đã bán giá 2010$ từ trước.

Thêm vào đó, người nông dân có một khoảng thời gian rất rộng kéo dài cả một niên vụ để chọn thời điểm nào bán là có lợi nhất, trong khi người không thực hiện rào dậu thì chỉ có thể bán ra sau khi đã có thu hoạch, rõ ràng khi mọi người ai cũng tập trung bán cùng trong một thời điểm thì rủi ro bị ép giá càng cao.

Đối với những Đại lý, nhà kinh doanh cà phê với vai trò như bà đỡ cho người nông dân tại địa phương, ứng tiền, vật tư nông nghiệp trước và quy ra số lượng cà phê giao khi thu hoạch thì phương pháp này sẽ rất hữu hiệu để đối phó với rủi ro giảm giá vào thời điểm cuối năm.

Có thể bài này chưa thiết thực đối với những bà con có diện tích hay sản lượng quá nhỏ, nhưng qua khảo sát, chúng tôi nhận thấy có rất nhiều gia đình nông dân có diện tích trồng khoảng 5ha trở lên cũng khá lớn, chưa tính những HTX có hình thức tổ chức tốt vẫn có thể tham gia vào thị trường kỳ hạn.

Thông qua một số tổ chức Ngân hàng hiện nay đang có sàn giao dịch trực tuyến có khả năng đưa dịch vụ đặt lệnh đến tận máy tính của người dùng thì phương pháp trên chỉ là một trong những công cụ đơn giản nhất mà người nông dân có thể sử dụng.

Về những thủ tục tham gia, luật thị trường những kiến thức cơ bản, chúng tôi xin được đề cập trong những bài viết tới.

Theo Giacaphe.com